Trong số các ngôi đình nổi tiếng của tỉnh Phú Thọ, Đình Hùng Lô là ngôi đình được biết đến hơn cả. Đây là ngôi đinh có lịch sử xây dựng và bảo tồn hàng trăm năm qua, có giá trị to lớn về mặt tâm linh và văn hóa, là một trong những di tích lịch sử cấp quốc gia được Nhà nước công nhận. Hàng năm, Đình Hùng Lô thu hút rất nhiều lượt khách tới tham quan, cúng bái, đặc biệt vào các dịp lễ hội do Đình tổ chức. Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về quần thể di tích Đình Hùng Lô nhé.
Giới thiệu khái quát về Đình Hùng Lô
Ai đã một lần đến với du lịch Phú Thọ có lẽ không thể bỏ qua quần thể di tích lịch sử Đình Hùng Lô. Đình được xây dựng trên dải đất rộng 5000 m2, thuộc xã Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Đây là một quần thể di tích lịch sử – văn hóa từ lâu đời, có niên đại hàng trăm năm qua.
Theo những dấu ấn, phong cách nghệ thuật kiến trúc của Đình và những văn tự được khắc ghi cho thấy quần thể di tích Đình Hùng Lô gồm có: Miếu, đình, nhà Văn chỉ, bệ thờ Thần Nông, chùa và nhà Yến lão, được xây dựng hoàn chỉnh vào thời Lê Trung Hưng, niên hiệu Chính Hoà, năm Đinh Sửu – 1697.
Toàn bộ quần thể di tích được xây dựng dựa trên những đóng góp của nhân dân, nhằm thờ vua Hùng và các vị thành hoàng làng bao gồm 3 vị Đại Vương. Đình Hùng Lô được xây dựng với quy mô kiến trúc tương đối hoàn chỉnh, bao gồm 5 gian nhà tiến tế, tiếp đến là phương đình 2 bên là lầu chuông, lầu trống, trong cùng là tòa đại đình.
Mỗi gian đều được xây dựng với kiến trúc hoành tráng. Trong đó riêng tòa đại đình gồm 3 gian, hai trái, 4 mái rộng cao, 4 góc đao cong vút. Các khúc quanh trên mái lại được gắn những tác phẩm đồ gốm quý và được người dân giữ gìn nguyên vẹn cho đến tận ngày nay.
Đình Hùng Lô không chỉ có giá trị về mặt kiến trúc mà nó còn có giá trị như một di tích lịch sử, một bảo tàng thu nhỏ lưu giữ vô số những cổ vật quý giá với niên đại hàng trăm năm như đình, đèn, lư hương, hạc đồng, bình sứ cổ, hương án, sập thờ,… Trong đó nổi bật lên hơn cả chính là 4 cỗ kiệu văn, 1 bộ kiệu bát cống, đây được xem như là những tác phẩm nghệ thuật được đánh giá cao về giá trị điêu khắc tinh xảo và giá trị lịch sử của nó. Những cỗ kiệu đó được sử dụng trong các lễ hội của đình.
Lễ hội rước kiệu Đình Hùng Lô
Nhắc tới Đình Hùng Lô là người ta nhớ ngay đến những lễ hội được đình làng tổ chức một cách hết sức đặc sắc và náo nhiệt. Trong số các lễ hội ấy, đặc biệt phải kể đến lễ hội rước kiệu Hùng Lô. Theo truyền thống lâu đời hàng trăm năm qua, mỗi năm đình sẽ có 2 lần tổ chức lễ hội. Đó là lễ hội vào ngày Giỗ Tổ Hùng Vương vào ngày 10 – 3 âm lịch và lễ tiệc Thánh hóa vào ngày 12 – 9 âm lịch. Với lợi thế là một địa điểm du lịch gần Hà Nội, giao thông thuận lợi nên hàng năm có không ít du khách thập phương tới đây tham dự lễ hội độc đáo này.
Tuy nhiên, lễ hội lớn nhất và được tổ chức long trọng, cũng như được du khách gần xa mong chờ nhiều nhất vẫn là lễ hội rước kiệu dâng lễ vật về Đền Hùng vào ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, hay gọi tắt là lễ hội rước kiệu Hùng Lô. Theo nghi thức truyền thống của Đình, những vật phẩm được dâng về Đền Hùng chủ yếu là xôi, gà, bánh trưng, bánh giày và các đặc sản của địa phương, những vật phẩm này được trưng bày khéo léo trên 5 bộ kiệu.
Bên cạnh đó, đoàn rước kiệu cũng được chọn lọc kỹ càng và tổ chức hết sức trang nghiêm. Đoàn rước kiệu đã huy động trên 200 trung nam là những người dân trong xã được lựa chọn, mặc đồng phục thống nhất, đai nịt gọn gàng từ đầu đến chân, xếp ngay ngắn thành 2 hàng và chia thành từng khối. Trong đó, mỗi người sẽ mang theo bên mình vũ khí thời cổ xưa, bằng gỗ như đại đao, lưỡi tầm sét, chùy đồng, phủ việt, chấp kích, đinh ba, bát biểu, cùng với cờ, lọng, chiêng trống. Theo đó là đội sư tử, đội nhạc lễ bát âm, sinh tiền, cờ mở, trống dong, tiền hô hậu ủng, rung động xóm làng.
Phải hòa mình vào lễ hội rước kiệu đình Hùng Lô mới có thể cảm nhận được cái không khí vừa trang nghiêm lại vừa rộn ràng, tấp nập của ngày lễ. Bất cứ du khách nào một lần tham dự lễ hội Hùng Lô cũng đều không thể nào quên được cái không khí náo nức ấy. Nó như một điều gì đó ăn sâu vào tiềm thức, một kỷ niệm không thể phai nhòa. Có lẽ cũng chính vì vậy mà chỉ cần đi hội rước kiệu Hùng Lô một lần là không khỏi cầm lòng muốn tham dự thêm nhiều lần nữa.
Trải qua hơn 300 năm lịch sử với biết bao sóng gió, Đình Hùng Lô vẫn bảo tồn được nguyên vẹn giá trị kiến trúc lịch sử, cũng như những nét đẹp văn hóa vốn có của mình. Đình Hùng Lô được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1990. Đây chính là chứng nhận cho những giá trị vô cùng quý báu của đình, cũng như chứng nhận cho bao công lao, tâm huyết gìn giữ ngôi đình nguyên vẹn đến ngày nay. Đình Hùng Lô mãi là một di tích lịch sử văn hóa vô giá, là một địa điểm du lịch hấp dẫn bậc nhất của vùng đất Phú Thọ giàu truyền thống.
