Lễ hội đền Du Yến là một trong những lễ hội được tổ chức long trọng nhất của huyện Thanh Ba. Đây là lễ hội diễn ra vào ngày 15 tháng giêng hàng năm tại đền Du Yến, xã Chí Tiên, huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ. Cứ mỗi dịp xuân về, người dân xã Chí Tiên và các du khách gần xa lại nô nức cùng nhau trẩy hội đền Du Yến, giống như một nét đẹp văn hóa đã từ lâu đời.
Vài nét khái quát về nơi diễn ra lễ hội đền Du Yến :
Lễ hội đền Du Yến được tổ chức tại Đền Du Yến, một ngôi đền linh thiêng với lịch sử xây dựng hàng ngàn năm. Đền Du Yến còn có tên khác là Đền Mẫu, là ngôi đền thờ Ngọc Loan công chúa, có tên thật là Nguyễn Thị Hạnh ( hay còn gọi là Hạnh Nương ). Bà có tài sắc hơn người, là một vị tướng tài giỏi dưới trướng của Hai Bà Trưng. Hạnh Nương tham gia cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng khi bà 26 tuổi và được phong làm “ Trưởng lĩnh tiền quân ”.
Bà đã có nhiều đóng góp to lớn trong cuộc khởi đánh đuổi quân xâm lược Đông Hán, giành lại quyền tự chủ cho đất nước vào năm 40 – 43. Sau cuộc khởi nghĩa bà được phong làm Ngọc Loan công chúa và giúp Trưng Vương trị vì đất nước. Tưởng nhớ công ơn của bà, nhiều nơi đã lập đền thờ Hạnh Nương, trong đó có xã Chí Tiên, huyện Thanh Ba, Phú Thọ.
Đền Du Yến có lịch sử hơn 2000 năm, khi mới khởi dựng, đền chỉ là một ngôi miếu thờ nhỏ. Từ đó đến nay đã nhiều lần đền được mở mang, tu sửa để có thể trở nên khang trang như bây giờ. Đây cũng là một trong những địa điểm du lịch gần Hà Nội được yêu thích, điểm đến mà không ít du khách gần xa lựa chọn.
Về mặt kiến trúc, đền Du Yến có kiến trúc khá độc đáo bao gồm tòa tiền tế 5 gian, hậu cung 3 gian. Bên cạnh đó các công trình khác trong đền cũng được xây hết sức tôn nghiêm với kiến trúc cổ kính. Đền này được xây dựng cách đây đã lâu và được trùng tu vào năm 2003. Bên trong đền vẫn còn giữ được nhiều di vật tế lễ quý hiếm như kiệu bát cống, bát bửu, ngai thờ… Đền được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1993.
Khám phá lễ hội đền Du Yến :
Lễ hội đền Du Yến là một lễ hội có lịch sử phát triển cũng lâu dài không kém so với lịch sử của ngôi đền, là một trong những lễ hội đặc trưng của du lịch Phú Thọ. Từ xưa đến nay, đây đã là một lễ hội lớn nhất vùng, thu hút sự chú ý của không ít bạn bè gần xa tới tham dự. Hàng năm đền Du Yến có nhiều ngày lễ hội theo xuân, thu nhị kỳ trong đó có 03 ngày lễ chính. Đó là các ngày hội quân diễn ra vào 15 tháng giêng, ngày sinh thần diễn ra vào 15 tháng hai và ngày mất của thần diễn ra vào 10 tháng giêng.
Trong số 3 ngày lễ đó, có thể nói ngày 15 tháng Giêng âm lịch là ngày lễ hội được tổ chức long trọng nhất. Tương truyền, đây là ngày mà Hạnh Nương tuyển chọn trai tráng trong trang Bổng Châu, tập hợp binh sỹ, mở tiệc khao quân để khích lệ quân sỹ. Tế cáo trời đất, rồi kéo quân về yết kiến Hai Bà Trưng. Lễ hội Đền Du Yến vào ngày 15 tháng Giêng được diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 14 đến ngày 16 tháng Giêng.
Ngày 14 tháng giêng là ngày khai màn cho lễ hội. Trong ngày này chủ tế sẽ cùng với đoàn tế làm lễ cáo tế với chư thần, tất cả đồ lễ tế đều là đồ chay. Đến ngày 15 là ngày chính của lễ hội, đây cũng là ngày tổ chức lễ tế rước kiệu và múa tiên, vốn là những màn được mong chờ nhất của lễ hội đền Du Yến. Sang ngày 16 sẽ diễn ra lễ tất nhằm báo cáo lễ hội đã tổ chức xong.
Lễ hội đền Du Yến được tổ chức một cách long trọng, vừa trang nghiêm lại vừa náo nhiệt. Trong suốt lễ hội diễn ra, các đồ thờ sẽ được dâng lên để cúng tế, đồ thờ được chia thành 6 giáp, mỗi giáp 2 mâm. Múa tiên được tiến hành vào ngày 15, ngày chính của lễ hội. Đây là một điệu múa rất độc đáo và đặc sắc, là một nét riêng có của lễ hội đền Du Yến. Các cô gái trong đội múa tiên phải có độ tuổi từ 15 – 16 tuổi, xinh đẹp, dáng vẻ mềm mại và được tập luyện chu đáo.
Một trong những khâu quan trọng nhất của lễ hội chính là công việc chuẩn bị. Công việc này được tiến hành một cách cẩn trọng và công phu, được làm từ rất lâu trước khi diễn ra lễ hội đền Du Yến. Hầu như tất cả mọi người trong làng, từ già trẻ gái trai đều tham gia chuẩn bị cho lễ hội sao cho diễn ra tốt đẹp nhất. Tiếng trống báo hội được vang lên từ sáng ngày 14, lúc này mọi người đã nô nức kéo về đây tham gia rất vui tươi và nhộn nhịp.
Ngày 15 cũng là ngày hội được mong chờ nhiều nhất với các lễ hội được tổ chức như lễ tế, lễ rước kiệu, múa tiên. Các nghi thức lễ hội này được diễn ra trong không khí vừa trang nghiêm lại vừa sôi động, luôn là tâm điểm chú ý của các du khách tới đây tham quan.
Có thể thấy lễ hội đền Du Yến là một trong những lễ hội đặc sắc nhất được tổ chức trong năm tại đền Du Yến. Đây cũng là một lễ hội mang đậm nét truyền thống của văn hóa nơi đây. Ai đã từng một lần được xem lễ hội đền Du Yến sẽ không thể nào quên được cái không khí náo nức, rộn rã mà trang nghiêm. Đặc biệt là lễ rước kiệu và màn múa tiên uyển chuyển làm lay động lòng người.
Xem thêm :
